Pompa ciepła i fotowoltaika – dlaczego warto?

Na szczęście jest to pomysł wprowadzany na rynek od dłuższego czasu. Co więcej – takie rozwiązanie staje się powoli standardem, biorąc pod uwagę niepewność i warunki na rynku energetycznym.

Przekonaj się o słuszności montażu pompy ciepła z fotowoltaiką w poniższym artykule!

Jak działa pompa ciepła z fotowoltaiką?

Wyjaśnienie tematu zintegrowania pompy ciepła z fotowoltaiką rozpoczniemy od pierwszego urządzenia – to ono właśnie będzie zasilane prądem pozyskanym ze słońca.

Pokrótce opiszemy więc działanie pompy ciepła. Jeżeli chcesz poznać temat dogłębnie, zapraszamy Cię do przeczytania o zasadach działania pompy ciepła.

Otóż pompa ciepła pozyskuje energię z powietrza lub gruntu (znacznie rzadziej – wód gruntowych). Nie wytwarza jej więc w procesie spalania paliwa, jak ma to miejsce np. w przypadku tradycyjnych pieców na ekogroszek, pellet, gaz itp., lecz poprzez „wyciąganie” jej z podanych obszarów.

Cały proces wymaga jednak zasilania energią elektryczną, która musi zostać dostarczona do pompy ciepła z zewnątrz. Jednakże ilość energii zużywanej na jej działanie jest znacznie niższa niż energii wprowadzonej do budynku ze wspomnianego gruntu lub powietrza.

Fotowoltaika to natomiast system, którego zadanie polega na wytwarzaniu prądu z promieniowania słonecznego. Wyprodukowana w ten sposób energia elektryczna może zostać swobodnie wykorzystana na własne potrzeby – na przykład właśnie na zasilanie własnej pompy ciepła lub zmagazynowana w specjalnych bateriach zwanych magazynami energii.

Pompa ciepła i fotowoltaika w połączeniu z innymi systemami

Warto wiedzieć, że poza klasycznym połączeniem pompa ciepła + fotowoltaika, występują jeszcze bardziej rozbudowane systemy grzewcze dla domów jednorodzinnych, dzięki którym można jeszcze lepiej optymalizować koszty ogrzewania. Mowa m.in. o układach hybrydowych, w których uwzględnione jest inne konwencjonalne źródło ciepła np. ogrzewanie gazowe – jego sprawność jest lepsza od pomp ciepła przy temperaturach poniżej około 12 stopni.

Ciekawym rozwiązaniem jest również połączenie pompy ciepła, fotowoltaiki i magazynu ciepła, co znacznie zwiększa niezależność energetyczną budynku. Już teraz ceny sprzedaży fotowoltaiki opierają się na uśrednionych cenach miesięcznych. W lipcu 2024 roku wykorzystywanie na własne potrzeby będzie miało jeszcze większe znaczenie, kiedy zostanie wprowadzone rozliczenie za sprzedaż prądu z fotowoltaiki  na podstawie uśrednionych godzinowych cen giełdowych. Pompa ciepła i magazyn nadają się idealnie do zwiększania zużycia energii na miejscu zamiast sprzedawania ich po niskich cenach w okresach… największej produkcji - bo wtedy sieć jest przeciążona.

Jak dobrać moc fotowoltaiki do pompy ciepła?

Przyjmuje się, że na każdy 1kW mocy pompy ciepła, powinno przypadać mniej więcej 0,6 do 1,2 kWp instalacji fotowoltaicznej. Niestety w nowych systemach z fotowoltaiką rozliczanych w net-billingu nie opłaca się odsprzedaż zbyt dużej ilości energii ze względu na dodatkowe ograniczenia. Maksymalnie możemy wypłacić 20% wartości nadwyżek salda w ciągu roku (w net-billingu).

Trzeba wiedzieć, że w grę wchodzi wiele zmiennych – po strnie potrzeb prosumenta, jak również w kwestii zapotrzebowania energetycznego budynku zarówno na energię cieplną, jak i prąd np. w danym okresie czy pory dnia. Nie można zapomnieć o nasłonecznieniu danego obszaru czy pochylenia dachu. Wszystko to należy uwzględnić indywidualnie pod kątem danego budynku.

Często bardzo ważnym czynnikiem jest oczywiście budżet. Pamiętaj jednak, że istnieją różne formy wsparcia w postaci dofinansowania zarówno pompy ciepła, jak i fotowoltaiki m.in. w programie Czyste Powietrze. O nim też będziemy mówić w jednym z podrozdziałów tego poradnika!

Przy realizacji inwestycji, warto wziąć pod uwagę wprowadzony ostatnio limit 3000 kWh, co do którego obowiązuje zamrożenie cen energii. Tak jak wspomnieliśmy, projektowanie układów wykorzystujących OZE jest z reguły mocno spersonalizowane i to instalator powinien zaprojektować cały system w oparciu o dogłębną analizę zapotrzebowania energetycznego budynku. Przekroczenie limitu przełoży się bowiem na nagły i silny wzrost cen.

Po raz kolejny - bardzo atrakcyjnym rozwiązaniem jest zastosowanie magazynu energii. Ograniczymy w ten sposób pozyskiwanie energii z sieci, a tym samym z większym prawdopodobieństwem zmieścimy się w limicie.

Poniżej przedstawiamy przykład przy pewnych założeniach.

Dobór fotowoltaiki na przykładzie pompy ciepła o mocy 10kW

Poniżej przykładowe wyliczenie dla klasycznej pompy ciepła o mocy 10 kW, które opisuje, jaka moc instalacji fotowoltaicznej jest MINIMALNA do utrzymania się w limicie z pompą ciepła. Wciąż jednak polecamy zapewnić sobie „bufor” bezpieczeństwa na wypadek nagłego wzrostu zużycia energii elektrycznej nawet przy minimalnych założeniach.

Tradycyjne gospodarstwo domowe zużywa około 2500 kWh energii elektrycznej rocznie, natomiast w tym czasie pompa ciepła o mocy 10 kW zużyje około 3500 kWh. Oznacza to, że łącznie gospodarstwo zużywa 6000 kWh rocznie. 

Jeżeli zatem chcemy zmieścić się w limicie 3000 kWh, musimy posiadać fotowoltaikę, która dostarczy nam około 3000 kWh rocznie. Zakładając, że 1 kW wytworzy około 1000 kWh energii elektrycznej rocznie, to “na styk” zmieścimy się w limicie z instalacją fotowoltaiczną 3 kWp.

Z doświadczenia wiemy jednak, że instalacja o mocy 5 kWp to w takim przypadku minimum. Zużycie energii elektrycznej bywa zmienne, a możesz jeszcze bardziej uniezależnić się energetycznie z magazynem energii. W takim wypadku instalacja 10 kWp zapewni Ci jeszcze większe korzyści na przestrzeni lat, jednak z uwzględnieniem magazynu energii.

Koszt zakupu i montażu fotowoltaiki z pompą ciepła

Osoby zainteresowane montażem pompy ciepła z fotowoltaiką z pewnością chcą znać koszty takiej inwestycji. Rozbijemy więc to zagadnienie na czynniki pierwsze.

Do najważniejszych czynników wpływających na koszt zarówno paneli fotowoltaicznych, jak i pompy ciepła należy marka oraz moc (w przypadku paneli – ich ilość). Nie bez znaczenia pozostaje również osprzęt. Jeżeli mówimy natomiast o montażu: będzie to lokalizacja i oczywiście “skomplikowanie” całego systemu.

Koszt klasycznej pompy ciepła powietrze-woda z montażem o mocy 10 kW, marki ze średniej półki ze zbiornikiem CWU i wymaganym osprzętem wynosi mniej więcej od 40 000 do 50 000 zł. Natomiast fotowoltaiki o mocy 8 kWp – 40 000 zł. Łączny koszt gwarantującego wysoką autokonsumpcję całego systemu powinien zatem wynieść około 90 000 zł - 100 000 zł, jeżeli dorzucimy do tego magazyn energii o mocy 10 kW - inwestycja wyniesie około 115 000 - 125 000 tyś. złotych.

Koszty eksploatacji pompy ciepła i fotowoltaiki

W kwestii eksploatacji pompy ciepła i fotowoltaika najważniejszym wydatkiem, jaki ponosimy to zużycie energii elektrycznej. Niestety w naszym klimacie geograficznym nie ma możliwości zapewnić pompie ciepła wystarczającej energii elektrycznej do jej zasilenia w pełni z fotowoltaiki w ścisłym sezonie grzewczym - jednakże nie ma problemu z temperaturami do około -5 stopni Celsjusza. A takie zdarzają się w naszym klimacie coraz rzadziej.

Zamrożenie cen prądu do 3000 kWh

Jeżeli zatem omawiamy czynniki wpływające na ostateczny koszt eksploatacji pompy ciepła w związku ze zużyciem energii elektrycznej, w pierwszej kolejności należy wspomnieć o zamrożeniu cen prądu w limicie 3000 kWh rocznie. Maksymalna stawka za 1MWh w ramach tego limitu wynosi obecnie 852,39 zł brutto (0,85 gr za 1kWh). Po jego przekroczeniu, cena w przyszłym roku będzie sięgać ok. 1,57 zł brutto. Dlatego tak ważne jest zmieszczenie się w tym limicie, dzięki fotowoltaice i magazynowi energii. Nie wiadomo też, czy zamrożenie cen prądu zostanie utrzymane w 2024 roku.

Rozliczanie sprzedaży energii w 2023 i w 2024 roku

Rozliczenie ze sprzedaży energii z fotowoltaiki odbywa się obecnie na podstawie uśrednionych cen giełdowych z danego miesiąca. Oznacza to, że latem, gdy fotowoltaika ma idealne warunki do generowania prądu - jego cena sprzedaży jest niższa. Tym samym sprzedaż energii do sieci w tym okresie, może być w rzeczywistości mało opłacalna. Cena zakupu tej energii z sieci może być przecież znacznie wyższa (choć w 2024 roku dla chętnych zapowiadane jest wprowadzenie taryf dynamicznych).

Właśnie z tego powodu, gdy cena sprzedaży jest niesprzyjająca, o wiele lepiej jest zmagazynować tę energię np. do wieczora i na rano, kiedy to statystycznie zużywa się najwięcej energii w gospodarstwach domowych. Generalnie najlepiej jest zwiększać autokonsumpcję, o czym powtarzaliśmy już niejednokrotnie.

Koszty serwisowe, naprawy, gwarancje

Zostawmy już nieco niejasne czynniki wpływające na koszty związane z eksploatacją pompy ciepła i fotowoltaiki. Niestety każdy przypadek wymaga indywidualnego rozpatrzenia, sytuacja na rynku energetycznym zmienia się również bardzo dynamicznie.

Na koszty eksploatacji mają także wpływ koszty serwisowe - z reguły serwis pompy ciepła kosztuje od 700 do 900 zł netto. Producenci tych urządzeń wymagają najczęściej wykonywanie przeglądów co rok, aby zachować gwarancję. Marki oferują też możliwość przedłużenia ochrony gwarancyjnej, najczęściej za dodatkową opłatą - nawet do 10 lat!

Koszty z eksploatacji pompy ciepła mogą także wynikać z napraw, jeżeli instalacja została wykonana nienależycie, z błędami. Właśnie z tego powodu tak ważny jest wybór właściwego instalatora - skorzystaj z formularza darmowej wyceny, a skontaktują się z Tobą specjaliści!

Dofinansowanie na pompę ciepła z fotowoltaiką

Obecnie uruchomionych jest wiele programów, które mają na celu wsparcie finansowe zarówno gospodarstw domowych, jak i przedsiębiorstw, w zakresie wprowadzania bardziej „zielonych” sposobów pozyskiwania energii.

Skupimy się najpierw na programie, w którym istnieje możliwość finansowania zarówno pompy ciepła, jak i fotowoltaiki – Czyste Powietrze. Otóż w jego ramach można uzyskać nawet 135 000 zł na pompę ciepła + fotowoltaikę, lecz również wiele innych urządzeń, rozwiązań czy prac, które mają wpływ na ograniczenie zapotrzebowania energetycznego budynku.

Natomiast dla nowych domów istnieją dotacje Mój Prąd, w ramach której można uzyskać nawet 58 000 zł finansowania (maksymalnie 50% inwestycji) - w tym programie kosztami kwalifikowanymi są także magazyny energii. Możesz zdecydować się także na program Moje Ciepło, który dotuje pompy ciepła. Pamiętaj jednak, że nie można łączyć ze sobą tych programów.

Wszystkie rzeczywiste poniesione przez nas koszty inwestycji mającej na celu termomodernizację budynku (czyli te, które nie były finansowane z dotacji) można też odliczyć od podatku w ramach Ulgi Termomodernizacyjnej!

Podsumowanie

Pompy ciepła z fotowoltaiką to bardzo oszczędne rozwiązanie dla Twojego domu. Inwestycja może zwrócić się już po 8-9 latach. W całym tym systemie zalecamy jednak skorzystanie z magazynu energii, co będzie odpowiedzią na zmiany w rozliczaniu sprzedaży prądu z fotowoltaiki. Warto też przypomnieć o omówionych już licznych dofinansowaniach w zakresie takich systemów. Jeżeli chcesz, aby pomogli Ci w tym wszystkim specjaliści skorzystaj z oferty darmowej wyceny - wypełnij poniższy formularz!